با پیشرفت صنعت پتروشیمی، کاربرد مواد پلیمری در ساخت انواع لوله‌های پلاستیکی روز به روز بیشتر می‌شود به گونه ای که در بسیاری از مصارف لوله‌های پلاستیکی جای انواع مختلف لوله را گرفته است. تولید گسترده لوله‌های پلیمری و قابلیت نصب سریع و آسان آنها و همچنین دوام بالا و ارزان بودن آنها در مقایسه با لوله‌های دیگر، استفاده از لوله‌های پلاستیکی را در مصارف مختلف اجتناب ناپذیر کرده است. امروزه لوله‌های پلیمری به افزایش سهم خود از بازار جهانی لوله همچنان ادامه می‌دهند. دلایل بسیاری برای این رشد چشمگیر وجود دارد که می‌توان به وزن سبک، قیمت پایین، مقاومت خوردگی بالا، عمر طولانی و پذیرش روز افزون بازارهایی که قبلا در اختیار لوله‌های سیمانی و فلزی بود اشاره کرد. مزایای لوله‌های پلیمری شامل رفتار چغرمه و انعطاف پذیر، هدایت حرارتی پایین، مقاوم در برابر مواد شیمیایی، مقاوم در برابر خوردگی، غیر سمی بودن و حفظ سلامت آب‌های آشامیدنی، مقاومت در مقابل رشد میکرو اورگانیسم‌ها، کاهش آلودگی صوتی، وزن کم و حمل و جا به جایی آسان، هزینه تعمیر و نگهداری کم، سهولت نصب و صاف و صیقلی بودن سطوح داخلی است. در ادامه این مقاله به انواع لوله‌های پلاستیکی که از مواد پلیمری ساخته می‌شوند و برای مصارف مختلف بکار می‌روند، اشاره می‌کنیم:
- لوله پلاستیکی پلی اتیلن (PE)
- لوله پلاستیکی پی وی سی (PVC)
- لوله پلاستیکی پلی پروپیلن (PP)
- لوله پلاستیکی اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
- لوله پلاستیکی 5 لایه
لوله پلاستیکی پلی اتیلن (PE)
لوله پلی اتیلن می‌تواند بهترین گزینه برای سیستم‌های انتقال سیالات در پروژه‌های مختلف صنعتی، نیروگاه‌ها، خطوط انتقال فاضلاب، سیستم‌های آبیاری تحت فشار قطره‌ای و بارانی، خطوط انتقال گاز، خطوط انتقال آب و شبکه‌های آبرسانی باشد. این لوله‌ها در مقایسه با لوله‌های بتنی یا سیمانی سبک تر بوده و سرعت تولید بالایی دارند. در مقایسه با لوله‌های فلزی نیز این لوله‌ها سبکتر، مقاوم در برابر خوردگی در مقابل سیالات مختلف از جمله اسید ها و مواد قلیایی هستند. برای آشنایی با مصارف لوله های پلی اتیلنی و همچنین گریدهای پرکاربرد پلی اتیلن در ساخت لوله های پلی اتیلینی به مقاله انواع لوله و اتصالات پلی اتیلنی و گریدهای آن مراجعه کنید.
لوله پلاستیکی پی وی سی (PVC)
در بسیاری از صنایع به ویژه تاسیسات شهری و ساختمانی، از پی وی سی به جای فلز استفاده می‌شود زیرا مواد پی وی سی بسیار ساده تر از آهن برش داده شده و بسیار راحت تر به یکدیگر متصل می‌شوند. بیشترین کاربرد PVC تولید لوله و اتصالات است. تقریباً نیمی از تمام پلاستیک‌های PVC در تولید لوله‌ها با کاربری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوله‌های پی وی سی، که همچنین به اسم لوله‌های پلیکا نامیده می‌شوند، به دلیل خواصی نظیر مقاومت در برابر خوردگی، مقاومت شیمیایی، نسبت استحکام به وزن بالا و وزن سبک، نصب آسان، مقاومت در برابر سایش و فرسودگی، استحکام ضربه، ضریب اصطکاک پایین، هدایت حرارتی و الکتریکی پایین، مقاومت شعله و… در بسیاری از کاربردها بکار گرفته می‌شوند. برای آشنایی با مصارف لوله های پی وی سی و همچنین گریدهای پرکاربرد پی وی سی در ساخت لوله های پی وی سی به مقاله لوله های پی وی سی مراجعه کنید.
لوله پلاستیکی پلی پروپیلن (PP)
پلی پروپیلن یکی از پر مصرف ترین مواد پلیمری برای ساخت لوله در جهان است و هر ساله به میزان مصرف آن افزوده می‌شود. لوله و اتصالات پلی پروپیلن با توجه به ساختار ملکولی ویژه ای که دارد این قابلیت را دارا می‌باشد که در برابر بسیاری از مواد شیمیایی (اسیدها، باز ها، حلال های شیمیایی و… )، حرارت، فشار و ضربه مقاومت خوبی از خود نشان دهد، به همین جهت به سرعت جایگزین لوله‌های فلزی شدند. لوله و اتصالات پلی پروپیلن به دلیل کاربردهای فراوان و قیمت مناسب، یکی از پرمصرفترین پلاستیک‌ها در جهان است. خواص فیزیکی و مکانیکی بسیار خوب این ماده، آن را برای تولید لوله و اتصالات انتقال آب سرد و گرم مناسب می‌سازد.
لوله پلاستیکی اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
لوله ABS یکی از انواع لوله پلیمری است. ABS مخفف کلمه اکریلونیتریل بوتادین استایرن هست و فوق العاده شفاف و مستحکم هستند. از مزیت‌های لوله‌های ای بی اس مقاومت آنها در برابر خوردگی است و به شدت مقاوم هستند. همچنین این لوله ها در مقابل دماهای بالا مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند و می‌توانند فشار زیادی را نیز متحمل شوند. لوله ABS به علت هزینه‌های بالای تولید همانند لوله‌های پلی اتیلن و یا پلیکا محبوبیت ندارند و برای مصارف خاصی به کار برده می‌شوند. لوله‌های ABS از لحاظ انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر حرارت شدید نسبت به لوله پی وی سی ارجحیت دارند.
لوله پلاستیکی 5 لایه
لوله های 5 لایه لوله‌هایی هستند که از ترکیب لایه‌های مختلف فلز و پلیمر ساخته می‌شوند و به لوله‌های 5 لایه معروف هستند. کیفیت لوله‌ی 5 لایه به نوع پلیمر مورد استفاده در آن و همچنین نوع چسب بین لایه‌های آن بستگی دارد. به کارگیری لایه آلومینیومی در ساختار لوله‌های 5 لایه، استحکام آنها را به شدت افزایش داده است. برای اتصال لایه آلومینیومی از فناوری‌های پیشرفته جوشکاری استفاده می‌شود. لایه‌های پلیمری نیز باعث کاهش وزن لوله و سهولت نصب و نگه داری می‌شود.
نتیجه گیری
تولید گسترده لوله‌های پلیمری و قابلیت نصب سریع و آسان آنها و همچنین دوام بالا و ارزان بودن آنها در مقایسه با لوله‌های دیگر، استفاده از لوله‌های پلاستیکی را در مصارف مختلف اجتناب ناپذیر کرده است. در این مقاله به معرفی انواع لوله‌های پلاستیکی که از مواد پلیمری مختلف ساخته می‌شوند و در مصارف مختلف بکارگیری می‌شوند، پرداختیم. در این بین، به متداول ترین لوله‌های پلاستیکی یعنی لوله‌های پلی اتیلنی، لوله‌های پی وی سی، لوله‌های پلی پروپیلن، لوله‌های ABS و لوله‌های پنج لایه پرداختیم.
