اپتیکال برایتنر (optical brightener) یا همان سفیدکننده نوری یک ماده شیمیایی با نام تجاری OB است. اپتیکال برایتنر یک سفیدکننده مقاوم در برابر حرارت و مواد شیمیایی است که باعث افزایش سفیدی می‌شود و رنگهای درخشان‌تری را ایجاد می‌کند. از این ماده برای از بین‌بردن رنگ زرد یک پلیمر و برای داشتن ظاهری سفیدتر استفاده می‌شود. این ماده را با نام‌های روشن‌کننده نوری، اپتیکال وایتنر، فلوئورسنت برایتنر، فلوئورسنت اپتیکال برایتنر نیز می‌شناسند. در ادامه این مقاله با اپتیکال برایتنر، ویژگی‌ها و کاربردهای آن آشنا می‌شوید و در آخر ضمن بیان برخی از نکات ایمنی در هنگام استفاده از این محصول، نگاهی به تجارت اپتیکال برایتنر در برخی از صنایع میاندازیم.
نحوه عملکرد اپتیکال برایتنر
اپتیکال برایتنر موادی هستند که بر اساس سازوکار فلورسنتی، پرتو فرابنفش خورشید را جذب و آن را در طول موج بالاتر (ناحیه آبی طیف مرئی) منتشر می‌کنند. آنها اشعه ماورا بنفش را جذب می‌کنند و در بازتاب آن، نور آبی‌رنگی را پخش می‌کنند. این مواد به صورت پودری با رنگ سبز مایل به زرد موجود هستند که با بازتاب طیف رنگی آبی و بنفش در مواردی بکار می‌روند که معمولا رنگ زرد و یا قهوه‌ای در سطح جسم باعث تیره‌شدن یا کثیف به نظر رسیدن آن می‌شود. درخشان‌کننده نوری در این مواقع با بازتاب طیف رنگی آبی و بنفش که مکمل رنگ زرد و قهوه‌ای هستند باعث درخشش و سفیدی سطح می‌شوند.
ویژگی‌های اپتیکال برایتنر
از جمله مهمترین ویژگی های اپتیکال برایتنر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود رنگ و ظاهر پلاستیک‌ها با کاهش زردی پلاستیک
- افزایش سفیدی و براقیت محصول
- کاهش رنگ زرد در پلیمر
- بهبود ظاهر محصولات تولید شده با مواد بازیافتی
- دوز مصرف پایین و مقاومت حرارتی بالای این ماده
کاربردهای اپتیکال برایتنر
کاربردهای بسیار زیاد اپتیکال برایتنر در صنایع مختلف نظیر نساجی، صنایع آرایشی و بهداشتی، کاغذسازی، رنگهای پوشاننده سطوح و… باعث شده تا این مواد نقشی گسترده در زندگی روزمره ایجاد کند. به عنوان مثال این ماده به عنوان یک عامل سفید کننده، در کاغذسازی (یکی از پراستفاده ترین صنایع بکارگیری روشن کننده نوری) باعث درخشندگی کاغذ می شود. OB1 به طور ویژه در الیاف پلی استر و نایلون و همچنین در پلاستیک های مهندسی و… بسیار مفید است.
نکات ایمنی در هنگام استفاده
با توجه به اهمیت تجاری این مواد، بررسی ساز و کار سفید گری، ساختارهای شیمیایی و همچنین خطرات احتمالی حتما در مواردی که از اپتیکال برایتنر یا همان روشن کننده نوری استفاده می کنید، موارد ایمنی باید رعایت شود. در زیر به چند مورد به عنوان نمونه اشاره می کنیم.
- اپتیکال برایتنر زمانیکه در موادی مانند پلاستیک و بسته بندی های کاغذی که با مواد غذایی درارتباط هستند، استفاده شوند باید توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تایید شوند.
- زمانی که آنها در سایر مواد مانند شوینده ها استفاده شوند باید توسط سازمان حفاظت از محیط زیست کنترل شوند.
- در محیط خشک نگهداری شود.
- در صورت برخورد با پوست و یا چشم ب سرعت با صابون شسته شود.
- غیر قابل تخلیه در فاضلاب های شهری و یا رودخانه ها هستند.
- هنگام لمس ماده اپتیکال برایتنر (Optical Brightener) حتما دستکش و عینک محافظ داشته باشید؛ زیرا پوست در مواجهه با اپتیکال برایتنر ممکن است قرمز شود و یا تاول در آن ایجاد شود.
تجارت اپتیکال برایتنر
تولید و مصرف اپتیکال برایتنر به طور مداوم در حال افزایش است. صنعت نساجی، کاغذسازی، پاک کننده ها و… بیشترین کاربرد را دارند. پیشرفت فناوری همراه با نوآوری مداوم در صنایع مختلف، فرصت های مختلف رشد را در بازار اپتیکال برایتنر به ویژه در صنایع کاغذسازی فراهم کرده است. صنعت کاغذسازی بیشترین میزان مصرف اپتیکال برایتنر را به خود اختصاص داده است و پیش بینی می شود تا سال 2024 به میزان بالاتری صعود کند. شکل زیر روند افزایشی بازار تجاری اپتیکال برایتنر را به تفکیک کاربرد آنها نشان می دهد.
نتیجه گیری
در این مقاله به معرفی اپتیکال برایتنر یا همان روشن‌کننده‌های نوری و ذکر ویژگی‌ها و کاربردهای آن پرداختیم و در کنار آن نگاهی به موارد ایمنی هنگام استفاده و نگاهی به بازار این محصول در برخی از صنایع پرداختیم. اپتیکال برایتنر به علت ویژگی‌هایی نظیر سفید‌کنندگی منحصر به فرد، مقاومت در برابر دما و آسیب‌پذیری کم، اپتیکال برایتنر در حال حاضر در بازار پلاستیک به طور گسترده مورد استقبال قرار می‌گیرد و در صنایع وسیعی از جمله نساجی، کاغذسازی، آرایشی بهداشتی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند، به‌طوری‌که نقش مهمی در زندگی روزمره دارند. تولیدکنندگانی که قصد خرید OB و استفاده از آن در محصولات خود را دارند، برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به صفحه خرید و قیمت اپتیکال برایتنر مراجعه کنند.
